Các quan chức và chuyên gia về chuỗi cung ứng đưa ra quan điểm với Reuter rằng Việt Nam phải đối mặt với sự biến động về thương mại dưới thời tổng thống Trump, vì nước này có thể hưởng lợi từ căng thẳng thương mại gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc nhưng cũng có thể trở thành bên bị “thiệt hại kèm theo” từ các biện pháp bảo hộ của Hoa Kỳ.
Việt Nam là trung tâm công nghiệp Đông Nam Á, là nước xuất khẩu lớn sang Hoa Kỳ và có thặng dư thương mại 90 tỷ đô la với Washington tính đến tháng 9/2024, lớn thứ tư sau Trung Quốc, Liên minh châu Âu và Mexico.
Việt Nam là bên hưởng lợi nhiều nhất từ việc Mỹ tăng thuế đối với Trung Quốc, động thái mà Donald Trump đã bắt đầu ngay từ nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông.
Trump đã đe dọa sẽ áp thuế 60% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vào Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của mình, điều này sẽ gây ra rủi ro tăng trưởng lớn cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trước cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ, một số cá nhân cho biết họ muốn duy trì nguyên trạng trong chính sách thương mại, điều mà họ mong đợi dưới thời một tổng thống Dân chủ khác, thay vì sự khó đoán của Trump.
Lý do chính gây lo ngại là thặng dư thương mại lớn với Washington, một phần là do Việt Nam được sử dụng làm nơi lắp ráp các linh kiện chủ yếu vẫn được sản xuất tại Trung Quốc – điều này đôi khi dẫn đến lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với hoạt động chuyển tải hàng hoá bất hợp pháp.
Trump cũng đe dọa sẽ áp mức thuế lên tới 20% đối với tất cả hàng nhập khẩu.
Leif Schneider, người đứng đầu công ty luật quốc tế Luther tại Việt Nam, cho biết Việt Nam “có thể dễ dàng trở thành mục tiêu của các biện pháp bảo hộ như vậy và chịu thiệt hại đáng kể”.
Tuy nhiên, Schneider cho biết thêm rằng chủ nghĩa bảo hộ gia tăng có thể đẩy nhanh quá trình chuyển dịch chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang các thị trường khác, trong đó Việt Nam có khả năng vẫn là điểm đến ưa thích của các công ty chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc.
Thị trường chứng khoán chính của Việt Nam tăng vào thứ Tư sau tin tức về khả năng Trump giành chiến thắng, được thúc đẩy bởi cổ phiếu của các khu công nghiệp, và tiếp tục tăng vào sáng thứ Năm.
Tổng bí thư, chủ tịch nước và thủ tướng Việt Nam đã gửi lời chúc mừng tới Trump vào thứ năm, nhấn mạnh sự ủng hộ mạnh mẽ của Trump trong nhiệm kỳ trước và hy vọng mối quan hệ giữa hai nước sẽ tiếp tục phát triển sâu rộng.
LNG, MÁY BAY, NGOẠI GIAO GOLF?
Một chuyên gia cấp cao tại Hà Nội lưu ý rằng thặng dư thương mại lớn có thể được cắt giảm để giảm bớt căng thẳng thông qua việc nhập khẩu các mặt hàng xa xỉ của Hoa Kỳ, đồng thời chỉ ra việc nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và khả năng mua máy bay vận tải quân sự Lockheed Martin C-130 Hercules .Một nhà đầu tư nước ngoài có trụ sở tại Việt Nam cho biết, việc Trump Organization gần đây hợp tác với một công ty Việt Nam để phát triển dự án sân golf và khách sạn trị giá 1,5 tỷ đô la tại Việt Nam cũng có thể giúp ích.
Tuy nhiên, sự bất ổn vẫn còn hiện hữu, vì chính quyền mới của Trump “mang đến cả cơ hội và thách thức cho Việt Nam”, Koen Soenens, giám đốc tiếp thị tại khu công nghiệp DEEP C ở miền Bắc Việt Nam, cho biết.
Dan Martin, cố vấn kinh doanh tại công ty tư vấn đầu tư Dezan Shira & Associates có trụ sở tại Hà Nội, cho biết: “Mặc dù nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Trump dự kiến sẽ điều chỉnh lại chính sách thương mại của Mỹ, nhưng tác động thực tế đối với Việt Nam sẽ phụ thuộc rất nhiều vào phạm vi và mục tiêu cụ thể của những thay đổi chính sách đó”.
Schneider nói thêm: “Tiềm năng thu hút nhiều công ty chuyển khỏi Trung Quốc của Việt Nam vẫn còn lớn, tuy nhiên thuế quan và hạn chế thương mại có thể gây nguy hiểm cho những lợi ích này”.
